Rapport Woonwagenbewoner zoekt standplaats

Nationale Obudsman Rapport 17 Mei 2017 Woonwagenbewoner zoekt standplaats

In mei 2017 publiceerde de Nationale Ombudsman het rapport Woonwagenbewoner zoekt standplaats. Het onderzoek richtte zich op de vraag of de Nederlandse overheid – zowel landelijk als lokaal – betrouwbaar handelt in het waarborgen van de mensenrechten van woonwagenbewoners, en in het bijzonder hun recht op een eigen culturele identiteit.

De Ombudsman stelt vast dat het wonen in een woonwagen een erkend onderdeel is van die culturele identiteit, beschermd door internationale en Europese verdragen. Dat betekent dat de overheid verplicht is om voldoende standplaatsen te realiseren en beleid te voeren dat deze levenswijze respecteert. Uit meldingen van woonwagenbewoners bleek echter dat er een groot tekort aan standplaatsen is, dat gemeenten vaak uitsterfbeleid hanteren, dat wachtlijsten onbetrouwbaar zijn en wachttijden oplopen tot wel 25 jaar. Bovendien worden standplaatsen niet altijd exclusief aan woonwagenbewoners toegewezen.

De Ombudsman concludeert dat gemeenten onvoldoende kennis hebben van het mensenrechtelijke kader en te veel nadruk leggen op "normalisatie", waarbij woonwagenbewoners gelijk behandeld worden met andere burgers. Dit miskent dat het hier juist gaat om ongelijke gevallen die ongelijk behandeld moeten worden. Daarnaast ontbreekt een regierol van het Rijk, waardoor gemeenten niet worden ondersteund in het voeren van beleid dat aansluit bij mensenrechten.

Daarom deed de Ombudsman duidelijke aanbevelingen. Aan het Rijk: wijs een minister aan als portefeuillehouder, ontwikkel samen met gemeenten een visie op standplaatsenbeleid in lijn met mensenrechten, zorg voor kennis en monitor de impact van beleid. Aan gemeenten: benoem een portefeuillehouder, ga in gesprek met de raad, inventariseer de behoefte aan standplaatsen en leg dit vast in de woonvisie.

Het onderstaande rapport benadrukt dat het ontbreken van voldoende standplaatsen niet alleen een praktisch probleem is, maar een directe aantasting van de culturele identiteit en mensenrechten van woonwagenbewoners. Het vormt daarmee een fundamenteel vraagstuk van betrouwbaarheid van de overheid.