Cultureel Erfgoed onder Vuur
6. Cultureel Erfgoed onder Vuur - Hoe commerciële inmenging de woonwagencultuur bedreigt
Deze paper, opgesteld door de landelijke woonwagenvereniging De Rolleman, toont aan hoe de Nederlandse overheid via externe commerciële bureaus systematisch ingrijpt in het leven van woonwagenbewoners. Wat begon als beleidsmatige uitbesteding is uitgegroeid tot een schimmig systeem van controle, gedragssturing en culturele ondermijning — zonder transparantie, zonder mandaat, en vaak met een discriminerend verleden.
De paper beschrijft:
Historische repressie van woonwagenbewoners, van de Woonwagenwet (1918) tot het uitsterfbeleid (1999–2018), en de structurele uitsluiting die tot op heden voortduurt.
De inzet van externe bedrijven zoals Nijbod, Companen, Be-Flex en Forticon, die zonder culturele legitimatie optreden als bemiddelaars, toezichthouders en beïnvloeders van beleid.
Gemeentelijke medewerking waarbij deze bedrijven toegang krijgen tot vertrouwelijke gegevens, bewoners observeren, rapporteren en sociale netwerken in kaart brengen — vaak zonder toestemming.
Getuigenissen van bewoners die spreken over manipulatie, uitsluiting, belangenverstrengeling en het onder druk zetten van familiebanden.
Schendingen van fundamentele rechten, waaronder het recht op culturele autonomie (art. 27 IVBPR), het recht op privé- en gezinsleven (art. 8 EVRM), en het verbod op discriminatie (art. 14 EVRM, art. 1 Gw).
De paper stelt dat deze werkwijze geen bescherming biedt, maar juist leidt tot culturele vernietiging. De woonwagencultuur wordt niet erkend als erfgoed, maar behandeld als een afwijking die gecorrigeerd moet worden. Daarom pleit De Rolleman voor een wettelijk verbod op commerciële inmenging in woonwagenbeleid en voor internationale bescherming van de woonwagencultuur als immaterieel erfgoed.